Beste lezer
De mens heeft altijd allerlei ziekteverwekkende virussen, bacteriën gekend die soms grote epidemieën veroorzaken. Sommige ziekten zijn uitgegroeid, voor andere ziekten hebben ze een vaccin gevonden. Er bestaan verschillende ziekten. We hebben aangeboren afwijkingen, overdraagbare ziekten en tenslotte niet - overdraagbare ziekten.
Een bekend schilderij is "De Zieke vrouw", geschilderd door Jan Steen tussen 1663 en 1666.
Op het schilderij zie je typische kenmerken van wanneer een persoon ziek is. Je kan het schilderij terug vinden in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Op het schilderij zie je de vrouw die ziek is. Ze ligt op het kussen, en de man die langskomt is haar dokter om haar pols te meten. Links vanonder kan je een test zien. Met de test bedoel ik dat de dokter bloed heeft getrokken van de vrouw.
Moeilijke woorden:
Pandemie -> besmetting over de ganse wereld
Epidemie -> besmetting in een bepaald gebied
1. De Zwarte Dood
Enkele vergelijkingen van de geschiedenispunten:
* Tijdens de zwarte dood werden de Joden minder getroffen -> WO II (Joden martelen)
* Straf van God -> Corona - Virus ( vergelijken plaag)
* De zwarte dood is teruggekomen -> voorspelling corona binnen 10 jaar
In de link hieronder kan je het artikel lezen van de straf van God:
https://www.rd.nl/opinie/commentaar/niet-corona-heerst-maar-god-regeert-1.1638981
In de link hieronder kan je het artikel lezen over de voorspelling:
https://www.human.nl/medialogica/lees/corona-debunker/voorspelling-corona-Koontz.html
Er hebben zich heel wat mensen zich hierop geïnspireerd in kunst en media.
Barbara Tuchman stelt in haar boek "De Waanzinnige veertiende eeuw" een verhaal over de dood en het lijden dat dit ook in de 20ste eeuw zou komen.
Film:
Black Death is een Duitse historische film uit 2010. De film speelt zich af in de tijden van de zwarte dood.
Enkele illustraties / foto's:
- Miniatuur uit de Toggenburg - Bijbel van 1411. Hier werd de ziekte als pest gezien, de symptomen wijzen eerder op pokken.
- De vervolging van de Joden
- Massagraf
- Sint Sebastiaan smeekt God voor genade met de pestslachtoffers in Pavia, Josse Lieferinxe, 1493
2. De Pest
Het is een infectie- ziekte die in de 14de - 19 eeuw doorbrak. Het was de eerste ziekte die van dieren op mensen overging. In de middeleeuwen was er toen nog geen echte sprake van hygiëne. In die tijd liepen er gewoon ratten langs de mensen en hierdoor zijn de mensen besmet geraakt. Andere vormen van besmetting zijn druppels van personen die hoesten of niezen. Er bestaan verschillende vormen van de pest: builenpest, longpest, pestespis, pestis minor. In de middeleeuwen was dit nog anders dan in de nieuwe tijd. Er zijn ongeveer tussen de 75 en 100 miljoen mensen gestorven
Hier zal ik enkele pestepidemieën uit het verleden bespreken :
- In Athene is er een epidemie geweest van 430 tot 426 v.Chr.
- In het Romeinse rijk.
De pest van Justinianus was de tweede: Het was de eerste pandemie van de wereld. Het was de eerste keer dat de ziekte in Europa te vinden was. Een tweede opstoot was in 541 in Egypte, deze brak door tot in Ierland. Het gaat hier over de builenpest. Volgens een historicus stierf in de jaren 541 en 542 1/4 van de bevolking in Istanboel. In 557 en 570 kwam de ziekte weer in beeld. Ze zou tot het midden van de zevende eeuw in ongeveer twaalfjarige cyclus uitbreken. In 746 brak er nog een epidemie uit in Istanboel. Vanaf 770 verdwijnt de pest gedurende bijna 600 jaar.
- middeleeuwen:
Deze uitbrak was in de 14e eeuw. Wanneer je de symptomen had, dan stierf je binnen 2 à 8 dagen. De zwarte dood is de naam voor een pandemie die tussen 1346 en 1351 in Europa woekerde en veel slachtoffers heeft gemaakt. Ongeveer 10% is van de bevolking is gestorven. Deze ziekte is veroorzaakt door de pestbacterie. Wereldwijd zijn er tussen de 75 en 100 miljoen mensen gestorven. Vermoedelijk was dit de voorloper van de pest. Er zit wel een verschil tussen de zwarte dood en de pest.De zwarte dood werd veroorzaakt door een virus en de pest door een bacterie. De zwarte dood ging gepaard met builen. Het leek sterk op de builenpest uit de 18e eeuw. Er waren ook onderhuidse bloedingen die veranderen in zwarte vlekken vandaar de naam.
- 15de tot 18de eeuw:
- nieuwe tijd:
Enkele pesthuizen en een pestkerkhof - De derde pandemie (19e eeuw)
- moderne tijd
- 21ste eeuw
Pestgebieden in 2012
geel -> knaagdieren
rood -> pestuitbraken
- In het begin van de pest bestreden ze ook de ziekte met antibiotica zoals nu. Later is er uiteindelijk een vaccin gekomen tegen de pest. Zoals nu zijn enkele experts bezig met het zoeken naar een vaccin hiervoor.
- Tijdens de pest zijn er beroemde mensen gestorven zoals de zoon van Shakespeare. In België zijn er tot nu toe geen sterfgevallen van beroemde mensen maar wel dat ze besmet kunnen zijn. Dit toont aan dat niet iedereen ervoor gespaard is.
- De pest is ontstaan door vlooien van een rat, het Corona - virus is ontstaan ook van dier op mens.
- De derde pandemie is ontstaan in China, het Corona - virus ook.
- Tijdens de pest waren er sommige steden afgesloten omdat er pest is. Nu in deze tijden is het anders. Maar je kan het wel vergelijken doordat de mensen nu ook in lockdown zitten. Iedereen blijft het best in zijn eigen bubbel.
- Tijdens WO II gebruikten de Chinezen het als een biologisch wapen. Nu heb ik in een tijdschrift een complottheorie gelezen dat dit verspreid is in hun eigen land om de vergrijzing tegen te gaan. Mijn mening hierover is dat het wel ver gezocht zou zijn van China zelf. Ik vind het best wel triest in deze tijden dat we nu een zondebok moeten vinden.
3. Pokken
De pokken zijn een virus. Je hebt van de pokken 2 variaties: een gevaarlijke en een minder gevaarlijke. In de middeleeuwen maakte deze ziekte veel doden. Ongeveer 30 % van de mensen overleed. De incubatietijd is van zeven tot zeventien dagen. Kenmerken van de ziekte is hoge koorts en een aantal blaasjes op de huid. De blaasjes waren anders dan de waterpokken. Wereldwijd zijn er 300 - 500 miljoen stergevallen geweest. In Europa zijn dat er 400.000. De blaasjes op zich zijn niet dodelijk maar het is dodelijk wanneer ze de nieren, lever en blaas bereiken. Sommige mensen die het hadden overleefd hadden ook wat littekens en in het ernstige geval waren ze blind.Wanneer je het geluk had om de pokken te overleven werd je er immuun voor. In 1980 werd de ziekte uitgegroeid verklaard. In je de jaren 70 is er een vaccin ontwikkeld voor de Pokken.
Vergelijking Corona:
- Net zoals de pokken bestaan er van corona ook meerdere soorten.
- De incubatietijd is ongeveer hetzelfde
- Tijdens de pokken waren ook sommige mensen die symptoomloze drager zijn zoals in deze tijden.
Wist je datje
- Stalin, George Washington en Abraham Lincoln hebben de pokken hebben gehad
Stalin
Abraham Linclon
George Washington
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. Cholera
Cholera is een infectieziekte, de ziekte is ontstaan uit een bacterie. Men kon besmet geraken door drinken van besmet water, eten van rauwe vis, zwemmen in besmet water en tenslotte het eten van groenten die in besmet water is gewassen. De symptomen van Cholera zijn diarree en uitdroging. De personengroep die er door stierf waren de ouderen en zuigelingen. De behandeling van deze ziekte is ervoor zorgen dat je niet uitdroogt en antibiotica.
Van deze ziekte zijn er ook verschillen epidemieën geweest. Maar hier ga ik niet verder over uitwijken.
Dit is een flyer uit 1886 waarmee de choleracommissie waarschuwde waar ze moeten opletten.
Dit is een schilderij waarbij Cholera wordt getoond als een skelet die slechte lucht verspreid. Helaas heb ik hiervan de kunstenaar niet gevonden.
Hier zie je illustratie van Punch (Britse magazine) van 1852.
Vergelijking met corona.
- Onlangs heb ik een artikel gelezen van het corona - virus dat dit zich bevind in de riolering. Dus vind ik dit linken aan cholera
- Vroeger in tijden cholera werden er al flyers gemaakt en nu doen ze dit nog steeds. Je ziet de waarschuwen hangen op belangrijke plaatsen (school, werk, winkel).
4. Spaanse griep
Het is exact 100 jaar geleden dat dit aanwezig was. De Spaanse griep heeft minstens 50 miljoen slachtoffers gemaakt. De Spaanse griep was aanwezig van 1918 - 1920. De Spaanse griep is een virus. De oorsprong van deze ziekte ligt in Amerika. Het was de eerste griepepidemie die de jongeren trof en niet de ouderen. De epidemie was plots verdwenen in februari, hij kwam terug op 4 maart. De naam komt uit de WO I doordat Spanje een neutraal land was. De symptomen zijn: hoge koorts, hoesten, spierpijn, keelpijn. Men verloor zodanig veel energie dat men geen zin meer had in eten en drinken. In 1918 had de helft van de Amerikaanse soldaten de Spaanse griep (43.000 man +). Het virus is snel verspreid na de oorlog doordat de soldaten terug gingen naar hun land van oorsprong. Bij de Spaanse griep was de leeftijd 14 - 21 jarigen het meest in beeld door sterfte. De meest recente griep is de Mexicaanse griep (2009) die van dezelfde soort is.
Van de Spaanse griep bestaan er 2 theorieën:
- 1: gemuteerd varkensvirus uit China
- 2: gemuteerd vogelvirus uit Verenigde Staten
- + Max Weber, Gustav Klimt gestorven zijn door de Spaanse griep
- Walt Elias Disney, Franz Kafka hebben de ziekte overleefd
- Er een boek bestaat dat geschreven is over de Spaanse griep.
https://www.standaardboekhandel.be/p/de-spaanse-griep-9789029519465
Vergelijking met corona.
- De symptomen zijn dezelfde
- Steeds meer jonge mensen sterven aan corona
- Corona is wereldwijd verspreid.
- Er bestaan ook verschillende theorieën zoals: vleermuissoep, gemuteerd virus
- Op enkele foto's zie je dat mensen ook een mondmasker dragen.
- Op nog meer beeldmateriaal zie schrijnende beelden van veel ziekenhuisbedden en nu zien we dit ook terug in deze tijden.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/14/corona-tegenover-spaanse-griep/
Enkele foto's:
Nu is het dezelfde situatie 
Nu is het een gewoon straatbeeld en vroeger vonden we dit vree
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5. Tuberculose
Deze bacterie werd in 1882 ontdekt. Tegenwoordig gebruiken ze antibiotica om de ziekte te behandelen. De sterfte is ongeveer gelijk met het aantal stergevallen van een auto-ongeval.
Wanneer de bacterie werd ontdekt? was bijna iedereen ermee besmet. Er waren ook mensen die besmet waren maar waarvan de symptomen niet uitbraken.
Men kon wel vaststellen dat er in de longen een tbc - bacterie aanwezig was. De behandeling bestond uit rusten waar er gezonde lucht aanwezig was.
Sommige patiënten konden naar een verblijfplaats om te herstellen. De eerste verblijfplaats was in Duitsland opgericht in 1855. Tegenwoordig wordt de behandeling thuis gedaan met een isolement.
Voor Tbc bestaat er een vaccin. Symptomen van de ziekte kunnen pijn op de borst zijn en een droge hoest hebben. Je kan besmet worden door kleine druppeltjes (bv: hoesten).
Je hebt twee soorten:
- Longtuberculose (aanwezig in de long)
- Tuberculose buiten de longen
Hieronder kunt u een filmpje vinden over vluchtelingen die toekwamen in Nederland. Ze werden behandeld voor tbc.
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File%3AVluchtelingen_uit_Tri%C3%ABst_arriveren_in_ons_land-511903.ogv
Op deze foto ziet u het de eerste verblijfplaats: 
Vergelijking met corona.
- Het covid - 19 virus tast zoals Tuberculose de longen aan.
- Men heeft nu ook het advies om te sporten in de open lucht.
- Voor covid - 19 is er een eerste schakelcentrum geopend in Kortrijk
Link van het schakelcentrum: https://www.focus-wtv.be/nieuws/eerste-schakelcentrum-opent-kortrijk
6. Hiv
Hiv is ontdekt in 1983. Het is een snel muterend virus. Hiv wordt veroorzaakt door aids. Hiv is een seksueel overdraagbare aandoening.
Het virus kan ook worden overgebracht door bloed op bloed contact en tenslotte via injectienaalden.
Dit virus tast je witte bloedcellen aan, daardoor ben je niet zo goed meer beschermd tegen ziekten.
Men kan vaststellen dat je Hiv hebt door een bloedonderzoek. Wanneer je het hebt zal de dokter vertellen aan je dat je seropositief bent. Ze behandeling Hiv met Hiv - remmers.
Ze zorgen ervoor dat het virus wordt onderdrukt. Tegenwoordig hebben ze al een combinatie therapie. Deze therapie is gekomen sinds 1996.
In 2004 raakten meer dan vijf miljoen mensen besmet met het virus. Afrika en Rusland krijgen iedere week 2000 hiv-infecties per week.
Hier in dit artikel kan je getuigenis lezen van een vrouw die is genezen: http://www.repentnetherlands.nl/index.php/wonderen/genezing/hiv-aids/813-pamela-auma
Dit is een wereldkaart van 2016 waar je de verspreiding kan zien.
Wist je - datjes
- Freddie Mercury gestorven is aan aids
- 1 december Wereldaidsdag is (dezelfde dag is mijn verjaardag :)
Vergelijking met corona.
- Corona zit ook wereldwijd verspreid.
- Rusland behandeld aids hetzelfde zoals corona. Hiermee bedoel ik dat Poetin niet echt aids behandeld. In het begin van de corona uitbraak ontkende hij dat er ook corona patiënten waren in zijn land.
Hieronder vind je de pagina met het aidsfonds:
https://aidsfonds.nl/nieuws/aids-groeit-in-rusland-net-zo-hard-als-in-de-beginjaren-in-afrika/
Dit is het artikel over Poetin:
https://www.hln.be/nieuws/buitenland/aantal-besmettingen-met-coronavirus-opvallend-laag-in-rusland-maar-wat-is-er-werkelijk-aan-de-hand~ae980d7e/
7. Polio
Deze ziekte staat ook bekend onder de naam kinderverlamming. Door een slechte hygiëne kan de ziekte worden overgedragen van persoon tot persoon.
De incubatietijd is van 6 tot 20 dagen. Tijdens deze fase kan er ook een chronische fase ontstaat. Hier kunnen verlammingen optreden, lijden tot blijvende spierziekte, bij groeiende kinderen kan er sprake zijn van misvorming.
In de westerse landen komt Polio niet meer voor. In 1994 werd Amerika poliovrij en in Europa was dit 2002. In Afghanistan en Pakistan zijn de enigste landen waar het nog voorkomt.
Voor België is de vaccinatie in 1967 verplicht geworden.
foto's:
Op deze link kan je kijken naar een video waar dat er enkele vaccins toekomen op Schiphol : https://nl.wikipedia.org/wiki/Salkvaccin
Handige website met de vaccins : https://www.laatjevaccineren.be/polio
Dit is het schema dat de ouders moeten opvolgen voor polio.
Vergelijking met corona.
- In de tijden van polio werden de vaccins geleverd. Nu in deze tijden van corona worden er mondmaskers naar ons land gestuurd.
Malaria is een parasiet. Deze parasiet word overgebracht via de malariamug.
De Wereldorganisatie vermeld dat er in in 2010 655.00 mensen gestorven zijn. De meeste sterfgevallen bevinden zich in Afrika. De meeste slachtoffers zijn jonger dan 5 jaar. Men kan besmet worden via een muggenbeet. Voor zwangere vrouwen is het gevaarlijk want ze kunnen sterven, een miskraam krijgen of een vroeggeboorte hebben. De kenmerken van deze ziekte zijn koortsaanvallen met koude rillingen en soms braken. Malaria wordt behandeld door een kuur van 3 tabletten te nemen om de 12uur. Ze zijn in sommige landen een vaccin aan het testen, deze komt niet door doordat er veel ontwikkelingskosten zijn. Dus proberen ze de mug te bestrijden door hun broedplaatsen te stoppen. Sinds 1983 komt malaria niet meer voor in België.
Hieronder kan je een foto zien van de wereldkaart:
Rood -> malaria gebied
Groen -> geen malaria
Foto van een malariamug
Vergelijking met het corona virus.
- Deze ziekte is ook overgebracht door een dier.
- Voor het onderzoeken van het corona virus hebben sommige wetenschappers al onderzocht of het medicijn van de malaria mug zou kunnen helpen tegen het bestrijden van het virus.
- Helaas zijn er al enkele baby's ook geboren met het corona virus.
https://www.standaard.be/cnt/dmf20200319_04895800
9. Ebola
Ebola is een virusziekte. Deze ziekte is zeldzaam, ze is aanwezig geweest in van Midden - Afrika. De incubatietijd is van 2 tot 21 dagen. In het begin zullen de klachten zijn zoals bij de griep (hoofdpijn, koorts, keelpijn). Er zijn ook nog andere klachten zoals buikpijn, overgeven en diarree. Het virus wordt overgedragen via lichaamssappen.
Van deze ziekte zijn er ook verschillende epidemieën geweest. In 2019 hebben ze uiteindelijk een vaccin gevonden om de ziekte te bestrijden.
- 1976.
Dit is de eerste keer dat de ziekte zich toont in Soedan en Congo.
In Congo zijn er 318 besmettingen geweest, waarvan 280 doden, geregistreerd. Door de minister van Gezondheid in werden de mensen in
quarantaine geplaatst.
Eind oktober was de epidemie uitgebreid tot acht
dorpen.
In Soedan er werden 284 slachtoffers geregistreerd, waarvan 151 overleden. Ze denken dat de oorzaak is van vleermuis op mens.
- 2007.
De tweede keer dat het uitkwam was ook in Congo. Tijdens dit jaar zouden er 167 mensen gestorven zijn aan ebola.
In 2010 werd er een nieuwe soort vastgesteld. Hierbij is de koorts de oorzaak dat de mensen sterven.
- 2014.
De uitbraak begon in West - Afrika. Later is deze ziekte overgegaan naar buurlanden.
In 2014 liet de Wereldgezondheidsorganisatie weten dat het
dodental reeds was opgelopen tot 3338 en het besmettingsaantal reeds
7178 bedroeg.
- 2018 - 2020.
In 2018 is er terug een uitbraak geweest in Congo.
Op 13 december 2019 lag het dodental op 2.207. Op 20 januari 2020 was dat licht gestegen tot 2.236.
Op 13 december 2019 lag het dodental op 2.207. Op 20 januari 2020 was dat licht gestegen tot 2.236.
Vergelijking met corona
- corona is ook ontstaan met contact van een dier
- Je kan corona ook doorgeven via lichaamssappen
- Voor
het onderzoeken van het corona virus hebben al sommige wetenschappers
onderzocht of het medicijn ebola zou kunnen helpen tegen
het bestrijden van het corona virus.
- Vroeger zagen we op tv gewoon de pakken dat ze daar droegen om hun te beschermen, met het corona virus zien we nu ook dat ze dit toepassen.
Dit is de link het van het artikel van het medicijn:
https://www.knack.be/nieuws/gezondheid/hoe-ebola-aids-en-malaria-ons-aan-medicijnen-tegen-corona-helpen/article-longread-1580407.html?cookie_check=1585750816
In Oost - Congo is er goed nieuws want de laatste patiënt heeft het ziekenhuis mogen verlaten. Hieronder vind je link:
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/04/laatste-ebola-patient-verlaat-ziekenhuis-in-oost-congo-medische/
Deze beelden zijn van ebola.
Deze beelden zijn van het corona - virus. Besluit
Zo zie je maar dat corona niet de eerste ziekte is die de mensen aanvalt.
Ik denk dat deze ziektes ervoor hebben gezorgd dat we er lessen hebben uitgeleerd over hoe we corona kunnen aanpakken. Ik me af wat er na corona nog kan komen.
Bronnen:
- Ziekte (3 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op 2 april 2020, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte
- Steen, J. (1663 - 1666). De zieke vrouw [Schilderij]. Geraadpleegd op 2 april 2020, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte
- Zenner, R. ( 2020, 2 april). Wereldkaart [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)#/media/Bestand:Pestilence_spreading_1347-1351_europe.png
- Pest ( 1 april 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op 2 april 2020, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)#Zwarte_dood
- Bijbel ( 1411). Egypitische pestplaag in Toggenburg [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://fr.m.wikipedia.org/wiki/Fichier:Egyptian_plague_of_boils_in_the_Toggenburg_Bible.jpg
- Dou Tielt, P. (139). Executie van de Joden [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Jodenvervolgingen_na_de_Zwarte_Dood
- Lieferinxe, J (1439) Pest (ziekte) [Schilderij]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)
- Pest (ziekte) (1 april 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op 2 april 2020, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)
- Blaeu (1641). Pesthuizen [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)
- Wereldorganisatie (2012). Wereldkaart [ Illustratie ].Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)#/media/Bestand:World-map-2004_met_pestverspreiding_2012.jpg
- Vandenberghe, I. (2020). BLIK. Tijdschrift voor ontspanning, 12, 22-23.
- Pokken ( 19 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op 2 april 2020, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pokken
- Phil, X (1973, n.d.). Meisje [Foto]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pokken
- Norman, S. (1942, n.d.). Stalin [Foto]. Geraadpleegd van https://podtail.com/es/podcast/how-was-stalin-a-totalitarian-leader/
- Garnerd, A. (1863, november, n.d.) Abraham [Foto]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Abraham_Lincoln#/media/Bestand:Abraham_Lincoln_O-77_matte_collodion_print.jpg
- Stuart, G. (1732 - 99) George [Schilderij]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/George_Washington#/media/Bestand:Gilbert_Stuart_Williamstown_Portrait_of_George_Washington.jpg
- Cholera ( 19 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Cholera
- Sivertsen, S., Elling, H. (2020) De 10 ergste epidemieën aller tijden. Wetenschap in beeld. Geraadpleegd op 2 april 2020 via https://wibnet.nl/geneeskunde/ziektes/de-10-ergste-epidemieen-aller-tijden
- Choleracommissie (1866). Cholera. [Flyer]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Cholera_epidemie_1866.jpg
- S.D (1831 1 oktober). [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Cholera
- Doyle, R. (1841, n.d.) [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://www.tes.com/teaching-resource/-updated-public-health-conditions-during-the-industrial-revolution-in-the-nineteenth-century-11823090
- Spaanse griep ( 1 april 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Spaanse_griep
- Sokol, K. ( 2020, 14 maart). Exact 100 jaar na Spaanse giep treft coronavirus de wereld: " Hygiëne en rol van de overheid zijn niet te vergelijken". Geraadpleegd van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/14/corona-tegenover-spaanse-griep/
- De Schepper, L & Gilleman Ed. (1919) Voorzorgsmaatregelen. [Flyer]. Geraadpleegd op 3 apriel 2019, van https://twitter.com/ludomarcelis/status/1238598370685485056/photo/1n
- S.D. (1920). Ziekenwagen [Foto]. Geraadpleegd van https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5066401/105-jarige-jose-spaanse-griep-angst-coronavirus-spanje
- S.D. (1918). Ziekenbedden [Foto]. Geraadpleegd van https://vernieuwd.lc.nl/friesland/Hoe-de-Spaanse-griep-hele-gezinnen-doodde-in-de-noordelijke-provincies-23827433.html?harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F&harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.lc.nl%2Ffriesland%2FHoe-de-Spaanse-griep-hele-gezinnen-doodde-in-de-noordelijke-provincies-23827433.html%3Fharvest_referrer%3Dhttps%253A%252F%252Fwww.google.com%252F
- KVE (2020). Ziekenhuis [Foto]. Geraadpleegd van https://www.hln.be/nieuws/buitenland/steeds-meer-alarmkreten-in-italie-wegens-overbelasting-ziekenhuizen~a10ea305/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2Fsearch%3Fq%3Dziekenhuizen%2Bitalie%26hl%3Dnl%26sxsrf%3DALeKk02ny9Sjb1XuA1nFSlgxcBgEvQ0ZQw%3A1585919624825%26source%3Dlnms%26tbm%3Disch%26sa%3DX%26ved%3D2ahUKEwiMzIT_qszoAhXNAewKHad8D7EQ_AUoAnoECAsQBA%26biw%3D1600%26bih%3D764
- Valkenet, P. (2020). Man [Foto]. Geraadpleegd van https://www.hbvl.be/cnt/dmf20200310_04883595/dramatische-taferelen-in-noord-italiaanse-ziekenhuizen
- Medina, M. (2020). Personeel [Foto]. Geraadpleegd van https://www.wablieft.be/nl/krant/buitenland/dokters-italie-kunnen-niet-iedereen-helpen
- S.D (2020). Mondmasker [Foto]. Geraadpleegd van https://www.greenqueen.com.hk/should-i-wear-a-mask-and-other-questions-you-might-have-about-the-wuhan-coronavirus/wuhan-virus/
- Engels, T. (1920). Geschiedenis [Foto]. Geraadpleegd van https://www.knack.be/nieuws/wetenschap/infografiek-hoe-verhoudt-covid-19-zich-tot-de-spaanse-griep/article-normal-1575469.html?cookie_check=1585920573
- Tuberculose ( 28 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuberculose
- S.D. (2006) Gebouw [Foto]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuberculose
- Hiv (15 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Hiv
- Aidsfonds (n.d.) In Aidsfonds. Geraadpleegd op https://aidsfonds.nl/over-hiv-aids/wat-zijn-hiv-en-aids/
- S.D. (2018 8 juni) [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://aidsfonds.nl/nieuws/aids-groeit-in-rusland-net-zo-hard-als-in-de-beginjaren-in-afrika/
- Poliomyelitis (20 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Poliomyelitis
- CDS (1995). Meisje [Foto]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Poliomyelitis
- Polio Vaccin (n.d.). In Vlaanderen. Geraadpleegd van https://www.laatjevaccineren.be/polio
- Vlaanderen (n.d.). Vaccin [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://www.laatjevaccineren.be/polio
- Malaria (2 april 2020) In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Malaria
- S.D. (n.d.). [ Illustratie ]. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Malaria
Pom (2018). Mug [Foto]. Geraadpleegd van https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20180418_03469633 - Ebola (21 maart 2020). In Wikipedia. Geraadpleegd op https://nl.wikipedia.org/wiki/Ebola